Kilka słów o? podarunku słuchania.
Czy potrafię słuchać? Czy słucham innych czy tylko słyszę wypowiadane przez nich słowa? Czy potrafię zatrzymać się, przeznaczyć jakiś czas bez pośpiechu na spotkanie z drugim człowiekiem, aby go wysłuchać?
Może nie wszyscy mają tego świadomość, ale jednym z największych prezentów, jaki można ofiarować drugiej osobie, jest podarunek słuchania. Jest on przejawem prawdziwego zainteresowania. Obecnie rozmowy między współpracownikami, znajomymi czy nawet najbliższymi sobie osobami zbyt często przypominają dialog dwojga niesłyszących. Nie ignorujmy naszego rozmówcy. Poprzez aktywne i cierpliwe słuchanie dajemy do zrozumienia mówiącej osobie, że ją szanujemy i cenimy. Jeśli naprawdę słuchamy, to dajemy jej swój czas i uwagę, a to jest naprawdę dużo. Jeśli ją autentycznie słuchamy, to nie myślimy w tym czasie o innych sprawach, jesteśmy cali dla swojego słuchacza.
Dobra i owocna współpraca z ludźmi w każdej dziedzinie jest oparta na sprawnym porozumiewaniu się. Główną przeszkodą do sprawnego porozumiewania się jest niestety brak umiejętności słuchania. Co można zrobić, by nauczyć się lepiej słuchać, gdy dobrze słyszymy? Słyszenie jest biernym procesem, w którym człowiek w dużej mierze skoncentrowany jest na sobie, na tym, co dzieje się w nim samym. Podczas gdy słuchanie ma charakter aktywny, tj. wymaga zaangażowania, świadomości, woli. Stąd niech nie dziwi nas fakt, że tzw. „słuch absolutny” nie jest gwarantem umiejętności dobrego słuchania.
Dobre słuchanie jest ?zaraźliwe? – osoba, której wysłuchano, chętniej wysłucha naszych argumentów. Cierpliwość związana ze słuchaniem jest szczególnie potrzebna w codziennym załatwianiu spraw bieżących, ale również w sytuacjach konfliktowych lub przy negocjacjach, gdy pokusa szybkiego i wyraźnego wyłożenia własnych poglądów jest trudna do odparcia.
Podstawą dobrego słuchania jest szacunek dla drugiej osoby, zainteresowanie jej poglądami, chęć porozumienia. Te podstawy muszą być szczere, a nie udawane. Niemniej jest wiele rzeczy, na które warto zwrócić świadomie uwagę, by móc zmienić swoje podejście. By aktywnie słuchać warto:
– zadawać pytania ? najlepiej otwarte, dookreślające, parafrazujące,
– pozwolić wypowiedzieć się drugiej stronie,
– upewniać się, czy dobrze się zrozumiało,
– akceptować odczucia rozmówcy,
– słuchać ?melodię?, a nie tylko słowa.
Istnieją też takie rzeczy, od których warto się powstrzymać:
– nie należy przerywać,
– oceniać stanowiska drugiej osoby i udowadniać, że rozmówca nie ma racji,
– dawać rad (o ile nie jesteśmy wprost o nie poproszeni),
– myśleć w trakcie rozmowy, co odpowiemy, gdy nasz rozmówca skończy mówić.
Zadawanie pytań
Przed rozmową trzeba dobrze zastanowić się, co jest jej celem. Czego chcemy się dowiedzieć? Na czym się zna nasz rozmówca? Co chcemy mu przekazać? Jeżeli nie określimy tego celu, to szanse, że go osiągniemy są minimalne. Mając cel w pamięci, pytajmy rozmówcę o interesujące nas sprawy. Unikajmy pytań zamkniętych, na które odpowiedź brzmi tak lub nie. Raczej pytajmy pozostawiając rozmówcy otwartą przestrzeń odpowiedzi – zaczynajmy pytania od słów: co? jak? dlaczego? Takie pytania pozwolą rozmówcy na faktyczne wyrażenie swojej opinii. Pytania otwarte szybciej prowadzą do zrozumienia, bo pozwalają na pojawienie się w rozmowie kwestii, wartości, stanowisk, których się nie spodziewaliśmy i o które wprost byśmy się nie zapytali.
Pozwolić mówić drugiej stronie i nie przerywać
Jeżeli zależy nam na poznaniu opinii rozmówcy, to musimy dać mu czas na wypowiedź. Osoba ta może być mniej sprawna od nas w wyrażaniu myśli i może to kusić do „podpowiadania”. Zwykle nie będzie to odebrane jako chęć pomocy, a raczej pokazywanie swojej przewagi
Potwierdzanie
Oprócz zdawkowych „aha” i „to ciekawe”, wtrącanych w trakcie rozmowy po to, by dać do zrozumienia, że odbieramy sygnał, warto od czasu do czasu potwierdzić, czy dobrze zrozumieliśmy rozmówcę. Zdanie „Czy dobrze zrozumiałem/zrozumiałam, że masz na myśli…?” może oszczędzić wiele czasu, bo minimalizuje ryzyko pomyłek, co jest istotne przy wspólnie prowadzonych sprawach, projektach, przekazywaniu zadań. Powtórzenie jest szczególnie pomocne wtedy, gdy rozmówcy zależy na przekazaniu nam czegoś, co jest dla niego ważne.
Akceptowanie odczucia rozmówcy
Częsta sytuacja w kontaktach osobistych – gdy rozmówca mówi o problemach, ucinane jest to stwierdzeniem „to nic, nie przejmuj się”. Mimo dobrych intencji tak naprawdę wyraża brak szacunku dla odczuć drugiej osoby i zwykle kończy rozmowę. Odczucia nie powinno się kwestionować, bo przecież nigdy nie wiemy, jak ktoś się czuje w danej sytuacji.
Słuchanie ?melodii? oprócz słów
Podczas rozmowy ludzie przekazują więcej informacji niewerbalnych niż werbalnych. Czasami mogą być one zupełnie sprzeczne (np. gdy ktoś czerwony na twarzy wykrzykuje: to nie ja jestem zdenerwowany!). Warto ich słuchać: zwrócić uwagę na ton, wyraz twarzy, gesty, bo inaczej traci się dużą część przekazu i to zwykle tę najbardziej autentyczną.
Dlaczego nie umiemy słuchać?
Słuchanie jest psychologicznie trudne. Wymaga otwarcia na drugą osobę, przyjęcie jej poglądów, emocji, uczuć. Wymaga chwilowego odłożenia swoich racji na bok. Powstrzymania się od krytykowania, wygłaszania swojego zdania, nawet korygowania wypowiedzi ewidentnie fałszywych czy krzywdzących (według nas). Do tego wszystkiego potrzebny jest szacunek dla rozmówcy oraz głębokie poczucie własnej wartości. Szansą na poprawę umiejętności słuchania jest ćwiczenie na co dzień. W pracy, z przyjaciółmi, dziećmi, współpracownikami, klientami. Jednak warto podjąć świadomy wysiłek do usprawnienia tej umiejętności. Ułatwi nam i naszym rozmówcą życie, a ponadto może się ona stać naszym dużym atutem w społeczeństwie, w którym większość ludzi słuchać – mimo wszystko – nie potrafi.
Źródło: ?Sztuka porozumiewania się? H. Norman Wright, ?Umiejętność słuchania? M. Rafałowicz
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.